Gips to siarczan wapnia – zdrowy, naturalny surowiec wykorzystywany jako składnik suchych mieszanek, z których powstają zaprawy tynkarskie do układania na mokro, czyli tynk lub gładź gipsowa. Tradycyjnie wydobywa się go z ziemi, ale może być też pozyskiwany w procesie odsiarczania fabrycznych spalin (gips syntetyczny – REA).
Tynki i gładzie gipsowe szybko chłoną wilgoć, dlatego nie nadają się do pomieszczeń o utrzymującej się wilgotności powietrza powyżej 70%. Takie stężenie nie ma miejsca w normalnych domowych warunkach, np. w kuchni. Tynki te także szybko wysychają – po nałożeniu schną ok. 2 tygodni, czyli szybciej niż cementowe. Dzięki tym właściwościom mogą chłonąć nadmiar wilgoci i oddawać ją, gdy w pomieszczeniu robi się zbyt sucho. Dobrze też kumulują ciepło. Proces ich nakładania na podłoże wymaga staranności i dobrej organizacji pracy, bo czas wysychania i twardnienia jest krótki. Trzeba też uważać, aby nie zetknąć ich ze stalą niezabezpieczoną przed rdzą.
- Gładź gipsowa. Służy do wykańczania nowych ścian oraz do szybkiego i taniego odnawiania starych tynków. Nanosi się ją na ściany z prefabrykatów betonowych i keramzytobetonowych lub na równe ściany ceramiczne oraz silikatowe murowane na pełną spoinę. Nie nadaje się natomiast do pokrywania ścian z betonu komórkowego (mogą powstać spękania).
- Gipsowe tynki cienkowarstwowe. To produkt pośredni między tynkiem a gładzią polecany do wykańczania ścian z prefabrykatów betonowych o gładkiej powierzchni oraz do renowacji porysowanych i chropowatych starych tynków dobrze trzymających się muru.
- Gipsowe tynki akustyczne (tak zwane dźwiękochłonne). Pochłaniają fale dźwiękowe i redukują pogłos, szczególnie w zakresie średnich i wysokich częstotliwości. Nie są tak skuteczne jak izolacja akustyczna z wełny mineralnej, ale łatwiejsze do wykonania. Po ułożeniu mają fakturę przypominającą wyglądem tynk baranek. Gipsowe tynki lekkie. W tych mieszankach znajduje się perlit, który zmniejsza ich gęstość objętościową i ułatwia obróbkę masy. Mają dobrą przyczepność, nadają się więc na sufity i słabe podłoża.